W zasadzie wszyscy chrześcijanie zgadzają się co do tego, że starożytny naród Izraela wierzył w jednego Boga rozumianego jako jedna osoba. Jeden z teologów rzymskokatolickich przyznaje to w następujących słowach:
„Duch więc był przedstawiany jako moc Boża, dawana przez Niego jako życie, świętość, określona misja do spełnienia, namaszczenie królewskie czy natchnienie prorockie. Choć mówiono o Nim i pisano czasem jako o działającym podmiocie, nie naruszało to nigdy zasadniczego monoteizmu biblijnego i nigdy Duch nie był pojmowany w Starym Testamencie jako Osoba Boska” (H. Pietras, Początki teologii Kościoła, s. 229).
Twierdzi się jednak, że natura Boga, w tym Ducha Świętego, nie była Żydom w pełni objawiona aż do przyjścia Mesjasza, Jezusa. Dopiero Nowy Testament miał odsłonić tę tajemnicę, że Bóg jest co prawda jeden w swej istocie i naturze, lecz w trzech równych sobie osobach – Ojcu, Synu oraz Duchu Świętym. Zwraca się uwagę na to, że w myśl wypowiedzi z Nowego Testamentu Duch Święty przemawia, naucza, poznaje, można go zasmucić, pragnie. Skoro więc można mu przypisać intelekt, uczucia oraz wolę, to w mniemaniu osób wierzących w Trójcę musi być osobą.
Problem polega jednak na tym, że w Starym Testamencie możemy znaleźć podobne wyrażenia dotyczące Ducha Świętego, jakie występują w Nowym Testamencie. Używali ich hebrajscy pisarze i nawet na myśl im nie przeszło, że Duch Święty może osobą odrębną od Boga Ojca. Spójrzmy na przykładowe poniższe wersety:
2 Sam. 23:2 (BW)„Duch Pana przemawia przeze mnie, A słowo jego jest na języku moim”.
Neh. 9:20 (BG)„Nadto ducha twojego dobrego dałeś im, aby ich uczył, i manny twojej nie odjąłeś od ust ich, i wodę dałeś im w pragnieniu ich”.
Hioba 33:4 (BW)„Duch Boży stworzył mnie, a tchnienie Wszechmocnego ożywiło mnie”.
Ps. 106:33 (BW)„Bo rozgoryczyli ducha jego, I wypowiedział nierozważne słowa ustami swymi”.
Ps. 143:10 (BW)„Naucz mnie czynić wolę swoją, bo Ty jesteś Bogiem moim. Niech dobry duch twój prowadzi mnie Po równej ziemi!”
Iz. 63:10 (BT)„Lecz oni się zbuntowali i zasmucili Jego Świętego Ducha. Więc zmienił się dla nich w nieprzyjaciela; On zaczął z nimi walczyć”.
Ez 1:12 (BW)„Każda posuwała się wprost przed siebie; szły tam, gdzie Duch chciał, aby szły, a posuwając się nie obracały się.
Ez. 11:5 (BT)„Wówczas mną owładnął Duch Pański i rzekł do mnie: Mów: Tak mówi Pan: W ten sposób powiedzieliście, domu Izraela, a Ja znam sprawy waszej duszy”.
Mich. 2:7 (BT)„Czyż miałby być przeklęty dom Jakuba? Czyż skory do gniewu jest Duch Pański, czy takie Jego postępowanie? Czyż słowa Jego nie są życzliwe dla ludu swego izraelskiego?”
Widać wyraźnie, że także w tych księgach Duch ma następujące cechy osobowe:
wypowiada się w pierwszej osobie przemawia stwarza prowadzi posyła chce uczy można go rozgoryczyć można go zasmucić.W Starym Testamencie znajdujemy więc niemal dokładnie takie same wyrażenia określające Ducha Świętego, jakie występują w Nowym Testamencie. Duch posiada cechy osobowe (intelekt, uczucia i wolę) oraz boskie (zdolność stwarzania). Jednakże dla pisarzy będących autorami Starego Testamentu, a także dla jego czytelników pozostawało kwestią oczywistą, że Duch Święty nie był odrębną od Ojca osobą w Bogu JHWH. „Ruach ha kodesz” był boską mocą, natchnieniem, wpływem, umysłem i usposobieniem Boga, jak również Jego środkiem działania w świecie. Czy zatem mamy powody by zmieniać to nauczanie starożytnych proroków, w których działał Duch Święty?…
